چرا ما خدايي را كه نمي‌بينيم و صدايش را نمي‌شنويم و نمي‌توانيم با او صحبت كنيم‌، بايد بپرستيم‌؟

هر انساني‌، براساس فطرت و عقل خود، در مي‌يابد كه بايد به عبادت خداي متعال برخيزد; احساس بندگي‌، در همه انسان‌ها وجود دارد و اين نياز از بنده و مخلوق بودن انسان است‌. انسان‌، احساس نياز به بندگي دارد. اصل بندگي و عبادت‌، دليل‌ها و انگيزه‌هاي متعددي دارد كه از جمله به انگيزه عقلي و فطري و عاطفي مي‌توان اشاره نمود.(پيام قرآن‌، آيت الله ناصر مكارم شيرازي‌، ج 2، ص 25، دارالكتب الاسلامية‌.)
قرآن مجيد نيز در اين كه انسان بايد چيزي را پرستش كند، زياد بحث نكرده‌، چرا كه يك احساس هميشگي انسان‌هاست‌، اما نكته مهم اين است كه انسان چه كسي را بايد بپرستد؟ قرآن مجيد نيز بر اين پرسش‌، تأكيد دارد كه معبود انسان چه شرايطي بايد داشته باشد، و آيا انسان حق دارد هر كسي را پرستش كند؟ انسان به دليل آن كه آزاد آفريده شده‌، جز در برابر آفريدگار خود، در برابر هيچ كس نبايد سربندگي فرود آورد، چرا كه او فقط بنده خداست‌.
قرآن مشركان را كه به جاي خدا ، بت مي‌پرستيدند، ملامت نموده‌، مي‌فرمايد: " قَال‌َ أَتَعْبُدُون‌َ مَا تَنْحِتُون‌َ ;(صافات‌،95) گفت‌: آيا چيزي را مي‌پرستيد كه با دست خود مي‌تراشيد؟" و نيز مي‌فرمايد: " قَال‌َ أَفَتَعْبُدُون‌َ مِن دُون‌ِ اللَّه‌ِ مَا لاَ يَنفَعُكُم‌ْ شَيْئا وَ لاَ يَضُرُّكُم‌ْ ;(انبيأ،66) آيا جز خدا چيزي را مي‌پرستيد كه نه كم‌ترين سودي براي شما دارد و نه زياني به شما مي‌رساند؟"

چرا زن بايد خود را بپوشاند. اما مرد آزاد هرجور مي خواهد راه برود.آيا اين تبعيض نيست ؟

در پاسخ بايد گفت: تفاوت فيزيكى و روانى زن و مرد منشا اين تفاوت هاست . زنان به گونه اى آفريده شده اند كه تمام قامت و اندام آنها بلكه حتى صداى آنها براى مردان جذاب و دلرباست. اما حساسيت مردان براى زنان در اين حد نيست .
از سـوى ديگر مردان به گونه اى آفريده شده اند كه در برابر خودنمائى و تبرج زنان به زانو درآمده وبراى كامجوئى خود را به آب و آتش مى زنند . تـاريـخ پـر اسـت از قصه ها و داستانهاى عشقى حتى پادشاهان و جدى ترين مردان عالم نيز در اين وادى , رسـوائى هـاى بـزرگـى ازخـود بـجاى گذاشته اند.
شايد جديدترين آنها ، ماجراى رسوائى كـلينتون باشد به هر حال زن و مرد را دست آفرينش مظهر ناز و نياز آفريده و به قول مردم در حكم پنبه وآتشند و براى حفظ سلامت جامعه و جلوگيرى از اشتعال غريزه جنسى بايد تدابيرى انديشيد و اسلام براى سالم سازى روابط اجتماعى زن و مرد دستور به حجاب و عفاف و تسهيل در امر ازدواج را پـيـش بـيـنـى كـرده است به هر حال چون دستور حجاب مطابق باوضعيت طبيعى زن و مرد و برخاسته از واقعيتهاى وجودى اين دو صنف است تبعيضى ناروا نيست .

چرا روابط جنسي پيش از ازدواج گناه محسوب مي شود، در حالي كه نياز به آن وجود دارد؟ اگر كسي موقعيت ازدواج نداشته باشد، بايد چه كار بكند؟

روابط جنسي خارج از حد مشروع و قانوني، خواه پيش از ازدواج يا پس از آن از نظر اسلام و تمام اديان آسماني گناه محسوب مي شود. اما بر خلاف برخي از اديان مانند مسيحيت و يا آيين هاي شرقي (كه پيروان خود را به رياضت و رهبانيت و سركوب غرايز جنسي دعوت مي كنند) اسلام نه تنها از سركوب غريزة جنسي دفاع نمي كند، بلكه آن را جايز ندانسته و به ازدواج و بهره گيري از نياز جنسي توصيه و تأكيد مي كند.
اما هر چيزي بايد قانون و مرزبندي داشته باشد. در دين اسلام از زياده روي و خارج از حد بودن جلوگيري به عمل آمده است. خداوند همان گونه كه اين نياز را در انسان قرار داد، راه برآوردن آن را نيز در اختيار وي گذاشت اما براي جلوگيري از مشكلات بسيار فردي و اجتماعي كه در روابط غير مشروع وجود دارد (مانند، ناديده گرفته شدن حقوق زنان، تنزل شخصيت زن به عنوان ارضا كنندة غرايز مردان، به هم خوردن نظام خانواده ها، تولد فرزندان بدون پدر مشخص و آسيب هاي روحي و رواني بسيار) از آن جلوگيري به عمل آورده است و اين مسئله اختصاص به قبل يا بعد از ازدواج ندارد. براي محرميت زن و مرد اجنبي و ازدواج آنان دو راه در اختيار انسان قرار داده شده است:
ازدواج دائم و ازدواج موقت. براي ازدواج خواندن عقد لازم است و تنها رضايت زن و مرد كافي نيست.
در هر حال اگر براي كساني امكان ازدواج (نه به صورت دائم و نه موقت) وجود نداشته باشد، بايد خود را از وسوسه هاي شيطان و كشش غرايز جنسي حفظ كند. او بايد متوجه باشد كه دنيا محلّ آزمون الهي است و تمام انسان ها در صحنة آزمايش هستند. چنين، نيست كه تنها آزمايش انسان به وجود غريزة جنسي باشد. گناهان بسيار ديگري وجود دارد كه ترك آن ها سخت تر است.
بنابراين بايد سعي نمايد چه در مورد غريزة جنسي، قبل يا بعد از ازدواج و چه در موارد ديگر صحنه هايي كه در زندگي با آن ها رو به رو مي شود، موفق و سربلند بيرون آيد تا به كمال شايسته دست يابد. تسليم شدن، موضع انسان را در مقابل نفس اماره و شيطان، تضعيف نموده و راه سقوط را براي او هموار مي كند.
در پايان ياد آور مي شويم در توضيح المسائل مراجع آمده: كسي كه به واسطة عدم ازدواج به گناه مي افتد، بر او واجب است ازدواج نمايد.(2)
پي نوشت ها:
1. امام خميني، توضيح المسائل، مسئلة 2369.
2. توضيح المسائل مراجع، مسئلة 2443.

اجبار زنان به حجاب در جمهوري اسلامي با اجبار زنان به بي‌حجابي در حكومت رضاخان چه تفاوتي دارد؟

در ابتدا بايد به نكاتي توجّه داشت:
1. زناني كه در جمهوري اسلامي داراي حجابند، اكثريت زناني هستند كه بر اساس اعتقادات خود باحجابند، نه به جهت اجباري از سوي جمهوري اسلامي و البتّه برخي نيز به خاطر قوانين جمهوري اسلامي از ظاهر شدن به صورت بي‌حجابي منع مي‌شوند. ولي همان گونه كه گفتيم ديني بودن و مسلمان بودن جامعه ايراني موجب گرديده است تا اكثريت زنان جمهوري اسلامي،با انتخاب و اختيار خود حجاب را بپذيرند و البتّه زنان مسلمان ايراني همان گونه كه رهبر انقلاب جمهوري اسلامي فرموده‌اند، به فلسفه حجاب آشنا هستند و مي‌دانند كه عفت زن مهم‌ترين عنصر براي شخصيت زن است و عفت در زن وسيله‌اي است براي تعالي شخصيت زن، براي تكريم زن در چشم ديگران، حتي در چشم خود مردان شهوتران و بي‌بندوبار، عفت زن ، مايه احترام است و اين مسئله حجاب و محرم و نامحرم و نگاه كردن و نگاه نكردن، همه اين‌ها به خاطر آن است كه اين قضيه عفاف سالم نگه داشته شود.[1]
2. برخلاف آنچه در نكته اوّل گفتيم اكثر كساني كه در زمان رضاخان بي‌حجاب شدند به جهت اجبار حكومت پهلوي و با زور و تهديد بود نه انتخاب آزادانه زنان ايراني.براي اين‌ گوشه‌هايي از تاريخ دوره رضاخان در باب حجاب را به عنوان شاهد متذكر مي‌شويم:
الف) يكي از استعمارگران انگليسي مي‌گويد: «در مسئله بي‌حجابي زنان بايد كوشش فوق‌العاده به عمل آوريم تا زنان مسلمان به بي‌حجابي و رها كردن چادر، مشتاق شوند...»[2] و رضاخان در ايران مجري اين طرح بود كه يكي از نمونه‌هاي برخوردهاي خشونت‌آميز رضاخان، كشتار مردم در قضيه مسجدگوهرشاد است. به گزارش‌هاي تاريخي «در مشهد صبح روز جمعه 10 ربيع سال 1354 قمري مصادف با 20 تير 1314 مردم را متفرق ساختند و 100 نفر كشته و زخمي شدند. شنبه 11 ربيع مردم در مسجد با چماق و بيل و داس براي دفاع جمع شدند، زنان وسط مسجد گوهرشاد چادر زده و حاضر بودند مسلسل‌هاي سنگين بالاي مسجد و عدّه‌اي مزدور داخل مسجد بودند در نيمه‌هاي شب حمله آغاز شد 2 الي 5 هزار نفر را كشتند و 500 نفر را دستگير كردند، گويند 56 كاميون جنازه را بردند و اين تظاهرات و... اعتراض به كشف حجاب بود.[3] هم‌چنين «در تبريز زماني كه مردم دعوت مجاهدان را قبول كرده و دكاكين خود را بستند پس از چند روز دولت‌يان مردم را مرعوب نموده و عرصه را بر آنان تنگ نموده بودند.»[4]
3. در سال 1313 شمسي به آموزش و پرورش ابلاغ شد كه لازم است معلمان و دانش‌آموزان بدون حجاب در مدرسه حاضر شوند و روز 17 دي ماه 1314 قانون اجباري كشف حجاب به سرتاسر كشور ابلاغ شد و از آن پس زنان از حضور درخيابان‌ها و معابر عمومي و مجالس با حفظ حجاب منع شدند از آن پس به تمامي صاحب منصبان شهرها و شهرستان‌ها، وكلا، معلمين و افراد شاغل در ادارات تكليف شد كه با همسران بدون حجاب در مجالس شركت كنند و آنان كه حاضر نشدند، مورد تعقيب قرار گرفته از كار بركنار شدند. عدّه‌اي از زنان مسلمان با پوشيدن پالتو و مانتو و سر كردن چارقد و شال گردن يا استفاده از كلاه‌هاي بزرگ، سعي كردند حجاب‌هاي اسلامي خود را حفظ كنند. امّا دولت در خردادماه 1315 با صدور بخشنامه‌اي استفاده از چادر را ممنوع اعلام كرد.
پاسبان‌ها و مأموران دولتي هر زن محجبه‌اي را در كوچه و خيابان مي‌ديدند به تعقيب وي مي‌پرداختند و گاه تا داخل خانه‌ها مي‌رفتند تا چادر و روسري از سر زنان بكشند.[5]
با توجّه به دو نكته كه گذشت اينك تفاوت‌هاي منع بي‌حجابي در جمهوري اسلامي و اجبار و الزام زنان به حجاب در حكومت رضاخان را متذكر مي‌شويم:
1. الزام‌آوري در جامعه بايد بر اساس قانون باشد و مبناي قانون نيز يا پذيرش مردم است. (بر اساس مكاتب ليبرالي غرب) و يا بر مبناي اراده الهي است (بر اساس اسلام)[6] الزام رضاخان بر اساس پذيرش مردمي نبود بلكه همان گونه كه گذشت با ارعاب و تهديد و كشتار مردم همراه بود برخلاف قانون جمهوري اسلامي ايران و از جمله لزوم حجاب در جامعه كه بر اساس پذيرش مردم است و اين يكي از تفاوت‌هاي منع بي‌حجابي در جمهوري اسلامي با الزام به حجاب زنان در حكومت رضاخان است.البتّه شكي نيست كه قوانين جمهوري اسلامي علاوه بر پذيرش مردمي داراي مبناي صحيح عقلاني و ديني نيز مي‌باشد و لذا مطابق با اراده الهي نيز هست از باب نمونه منع بي‌حجابي به جهت مصونيت جامعه از آلودگي‌هاي اخلاقي و تحقق عفت عمومي است برخلاف اجبار رضاخان كه بر اساس زور و استبداد بود نه منطق و استدلال.
2. در حكومت اسلامي آنچه در دايره خصوصي و شخصي فرد رخ مي‌دهد مورد منع حكومتي قرار نگرفته است هر چند ممكن است منع شرعي داشته باشد امّا آنچه كه از حوزه شخصي فراتر رود و احياناً با سرنوشت انسان‌ها گره مي‌خورد اگر بر مبناي صحيح عقلاني و مصالح جامعه نباشد از آن جلوگيري به عمل مي‌آيد و اين به جهت مصون ماندن جامعه از كجي‌ها و آلودگي‌ها براي رشد و تعالي انسان‌هاست.
البتّه اين برخورد اسلام كاملاً عقلي و منطقي است و شاهد بر آن رفتار و تلقي ساير جوامع و حتي جوامع غربي است كه از باب نمونه آزادي‌هاي فردي را به ميزاني مشروع مي‌دانند كه مايه سلب آزادي ديگران نشود و به مصالح جامعه لطمه وارد نسازد. تفاوت اساسي ميان بينش اسلام و غرب در اين زمينه آن است كه در اسلام رعايت حريم انسانيت نيز ضروري و جزو مصالح فرد و جامعه است و از اين رو آنچه انسانيت را مورد تهديد قرار دهد از ديدگاه اسلام مشروع نيست و در موارد اجتماعي داراي مجازات‌هايي مي‌باشد مانند اشاعه فحشا و منكرات در جامعه به نام حق آزادي بيان.
3. تفاوت ديگر تفاوتي است كه ميان بي‌حجابي و حجاب وجود دارد. زني كه بدون رضايت خود با حجاب است تنها سلب آزادي او شده است و مصالح و آزادي ديگران كه خواستار حجابند تأمين شده است در حالي كه زني كه با حجاب است تنها خود را مقيد نموده است و محدوديتي براي ديگران ايجاد نكرده است و در اسلام از آن رو كه مصلحت جمع بر مصلحت فرد مقدم است.(البتّه در صورتي كه مصلحت جمع، مصلحتي عقلاني و منطقي باشد كه در اين‌ها نياز جمع به عفت عمومي است براي اخلاق صحيح اجتماعي) از بي‌حجابي در جامعه ممنوعيت به عمل آمده است و از اين رو الزام و اجبار رضاخان الزامي برخلاف آزادي و مصالح جمع بود در حالي كه الزام به حجاب در جمهوري اسلامي در راستاي آزادي و مصالح جامعه مي‌باشد.
________________________________________
[1] . محمد رضا زيبايي‌نژاد و محمد تقي سبحاني درآمدي بر نظام شخصيت زن در اسلام، ج اوّل. ص 208، انتشارات دارالثقلين قم، چاپ اوّل، 1379 ش.
[2] . سينا واحد، قره العين (درآمدي بر تاريخ بي‌حجابي در ايران)، ص 40 مؤسسه تحقيقاتي و انتشاراتي نور، 1363 ش.
[3] . سينا واحد، قيام گوهرشاد، ص 45 به نقل از حجاب از ديدگاه قرآن و سنّت، فتحيه فتاحي زاده، ص 181، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي قم، 1373 ش.
[4] . قيام آذربايجان در انقلاب مشروطيت، ص 80، كريم طاهرزاده، به نقل از فتاحي زاده، ص 182.
[5] . درآمدي بر نظام شخصيت زن در اسلام، ص 161 ـ 158.
[6] . فلسفه حقوق، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره) ، ص 76، چاپ دوّم، 1377 س.